इंद्रधनुष्य

'दुर्दैवाचे दशावतार' किती अवतार धारण करू शकतात ते हे पुस्तक वाचून समजतं. केरळमधला एक गरीब अशिक्षित मजूर. त्याच्या गावातले अनेकजण गल्फमध्ये नोकरी करून थोडेफार पैसे मिळवत असतात. याला जाण्याची संधी मिळते तेव्हा कर्ज काढून, कसेतरी पैसे उभे करून तो जातो. तिथे (रियाध) पोचल्यावर कुणाला भेटायचं, कुठे जायचं काहीही माहिती त्याच्याजवळ नसते.  त्याला न्यायला एक अरब येतो आणि त्याची रवानगी थेट वाळवंटातल्या एका मोठ्या बकर् ‍ यांच्या farm मध्ये होते. शेकडो बकर् ‍ यांची देखभाल करायची, त्यांना वाळवंटात फिरवून आणायचं, हे त्याचं काम. बदल्यात त्याला अक्षरश: गुलामासारखी वागणूक मिळते. वाळवंटात पाण्याचं दुर्भिक्ष्य, असलेलं पाणी बकर् ‍ यांसाठीच वापरायचं या कडक नियमामुळे त्याला अंघोळ, प्रातर्विधींसाठीही पाणी वापरायची मनाई असते. जेमतेम खायला मिळत असतं, कामात बारीकशी कुचराई/चूक झाली तरी चामड्याच्या पट्ट्याने, लाथाबुक्क्यांनी मारहाण होत असते. ते सगळं वर्णन सुन्न करणारं आहे. तरीही निवेदनात एक साधा हलकेफुलकेपणा आहे. देवावरचा अढळ विश्वास, अशा परिस्थितीतही अरबी भाषा समजून, शिकून घेण्याचा प्रयत्न,

एका चौकोनी कुटुंबाच्या कथेतून मांडलेलं सायकॉलॉजिकल थ्रिलर. टीनएजर मुलांचं विचित्र वागणं यावर फोकस ठेवून पुस्तकाची सुरुवात होते. आई आणि टीनएजर मुलगी यांच्या दृष्टीकोनातून आळीपाळीने प्रकरणं येतात आणि त्यातून कथा पुढे सरकते.  कथेत डायरीचं हुकुमी अस्त्र आहेच, मात्र त्याचा अतिरेक नाहीये. प्लस त्याबद्दलचा एक लहानसा ट्विस्ट आहे, तो मला आवडला. ६०-७० टक्के पुस्तक संपेपर्यंत मुख्य फॅमिली ड्रामाच आहे. (किंडलवर वाचताना हे पर्सेंटेज कळतं म्हणून लिहिलं ) त्यानंतर दोन मोठे ट्विस्ट येतात. आणि पुढच्या घटना घडून पुस्तक संपतं. त्या अर्थाने थ्रिलरपेक्षा हा सायकॉलॉजिकल ड्रामा आहे. पण कथानकात दोन गुन्हे आहेत, त्यामुळे थ्रिलर म्हणू शकतो.  निवेदनात आई आणि मुलीची विचारप्रक्रिया, मनातले उलटसुलट विचार, घालमेल, त्यातून नकळत येणारा फ्लॅशबॅक हे सगळं गुंतवून ठेवणारं आहे. मात्र वडिलांचा दृष्टीकोन फारसा कळत नाही. पण त्याचं कारण ट्विस्टमध्ये कळतं. एकंदर पुस्तक एकदा वाचण्यासारखं आहे.

या पुस्तकाचा किंडलवरचा सारांश जरा दिशाभूल करणारा आहे. सारांश वाचून मी पुस्तक घेतलं, पण त्यात म्हटलेल्या कथानकावर पुस्तकात मुख्य फोकस नाहीये. ७० च्या दशकातला एक मोठा तुरुंग, तिथले अंतर्गत व्यवहार कसे चालतात, गार्डस आणि कैद्यांमधलं नातं, नक्षलवादी कैद्यांच्या वेगळ्या कोठड्या, कैद्यांचा पलायनाचा प्रयत्न, वगैरे भरपूर मालमसाला आहे. डिटेलिंगही आहे. पण माझ्या अपेक्षा वेगळ्या झाल्यामुळे जरासा भ्रमनिरास झाला. तरी, नेटवर वाचलेली लेखकाची माहिती  इंटरेस्टिंग वाटली, म्हणून पुस्तक संपूर्ण वाचलं.