इंद्रधनुष्य

Hidden Figures नावाचा सुंदर सिनेमा पाहिला. ५०-६० च्या दशकात अमेरिकेत नासात काम करणार्‍या तीन अ‍ॅफ्रो-अमेरिकन स्त्रियांची सत्यकथा आहे. कॅथरिन जॉन्सन, मेरी जॅक्सन, डोरोथी व्हॉन.

अत्यंत हुशार, तीक्ष्ण बुद्धीच्या या तिघींना कामाच्या ठिकाणी सतत वर्णभेदाला तोंड द्यावं लागलं; त्यांच्या पात्रतेच्या मानानं हलकी कामं करावी लागली; तरीही त्याबद्दल गळे काढत न बसता त्या ठामपणे आपली योग्यता संधी मिळेल तिथे सिद्ध करत राहिल्या.

नासातर्फे १९६२ साली जॉन ग्लेनला अवकाशात पाठवण्यात आलं; तो पृथ्वीभोवती ठराविक कक्षेत फिरणारा पहिला अंतराळवीर ठरला. या प्रोजेक्टसाठी नासात विविध पातळीवर जी कामं सुरू होती त्यात अनेक 'मानवी कम्प्युटर्स' काम करत होते. विविध क्लिष्ट गणिती आकडेमोडी, समीकरणं सोडवणे हे त्यांचं मुख्य काम. त्यात अनेक स्त्रिया होत्या; कृष्णवर्णीय स्त्रियाही होत्या.

कृष्णवर्णीय स्त्रियांसाठी जेवणाची वेगळी जागा, वेगळी टॉयलेट्स, त्यांनी हात लावलेल्या कॉफीपॉट्समधून इतरांनी कॉफी न घेणे इत्यादी प्रसंग, तपशील अगदी सहजगत्या पण खूप भेदकपणे दाखवले आहेत. ते पाहताना आत कुठेतरी खूप तुटतं; पण त्याच…

आज तिच्या आयुष्यातला खूप मोठा दिवस होता. दिवस उजाडला तेव्हा तिला हे ठाऊक नव्हतं; दिवस संपता संपता मात्र तो अचानक मोठा झाला... आणि आता ती मनोमनचखूप नाचतेय, गातेय, आनंद साजरा करतेय...
गेली २-३वर्षं असे आनंदाचे लहान-मोठे क्षण ती व्हॉट्सअपवर शेअर करायलालागलीहोती; तिच्या धाकट्या जावेनंतिलातीसवयलावलीहोती. पण आज हे कुणाशीच शेअर करता येणार नव्हतं.
जावेनंच तिला सेल्फी काढायलाही शिकवलं होतं. एकदा जावेनं आग्रह केला म्हणून घरातल्या घरात तिनं जावेची जीन्स आणि टॉप घालून पाहिला. “छान दिसतंय!” जाऊ म्हणाली होती. त्यादिवशी तिनं प्रथम सेल्फी काढला; पण, घट्ट चापून बांधलेले केस,

ती : (मी प्यायला दिलेल्या ताज्या ताकाचा एक घोट घेत) ताई, हे घरी बनवलंय? मी : (प्रफुल्ल चेहर्‍यानं) हो !! ती : (जरासं नाक मुरडत) मी नाही असलं काही करत बसत... सरळ डी-मार्टातून अमूलचं आणते!! मी : 😐😐
*
ती केर काढत होती. मी फोनवर काहीतरी करत होते. ती : ताई, माझ्या नवर्‍याने माझ्या पोराचा फोटो टाकलाय... फेसबुकवर... गणपतीसोबत मी : बरं... ती : तुमी फोनवर उघडा ना फेसबुक, मी दाखवते... मी : माझ्या फोनवर फेसबुक नाहीये. ती : 😲😲
*
ती : ताई, लादीचा कपडा फाटायला आलाय... मी : बरं, उद्या दुसरा काढून ठेवते. ती : डी-मार्टात ‘पोछे का कपडा’ म्हणून मिळतो, मस्त असतोय,तो का नाही आणत? मी : 😒😒
*
ती : ताई, हायपरसिटीत सेल लागलाय... मी : हो का? ती : मला जायला वेळच होत नाही... मी : 😑😑
*
ती : (भांड्यांच्या साबणाचा डबा बघून) ताई,बारहून हा डबा स्वस्त पडतो ? मी : काय माहित! डबा नाहीतर बार, दुकानात गेल्यावर जे मिळेल ते मी आणते. ती : दुकानातून का?? डी-मार्टातून नाही आणत?? मी : डी-मार्ट म्हणजे दुकानच ना? ती : 🙆🙆
*
ती : (भुवया उडवत, डोळ्यांत चमक) ताई, कालचा पेपर वाचला का?
मी : का? काय झालं?
ती : बगीतली का काय बातमी?? (१२ सप्टेंबरला ओ.बि.ला.च…